Drzewa rosną zdrowe i piękne, kiedy mają odpowiednie warunki do rozwoju, tzn. właściwe nasłonecznienie, dostęp do wody i środków odżywczych. Zdarza się jednak, że niesprzyjające warunki niszczą rośliny. Może to być brak wody, wyjałowienie gleby lub przedłużająca się zima. Równie często zagrożeniem są szkodniki drzew, które mogą w znacznym stopniu uszkodzić strukturę rośliny, a w skrajnych przypadkach nawet doprowadzić do jego śmierci.
Szkodniki drzew liściastych
a) Mszyca – najczęściej spotykane zagrożenie
Najpowszechniejszy w Polsce szkodnik drzew to mszyca. Jej obecność można łatwo zauważyć, ponieważ pozostawia na powierzchni liści charakterystyczny, czarny nalot, będący wynikiem wytwarzania przez mszyce grzyba sadzowego. Naukowcy szacują, że w Polsce może występować nawet kilkaset odmian mszyc, z czego najbardziej popularne to:
- mszyca jabłoniowa
- mszyca bzowa
- mszyca burakowa
Owady te są szczególnie aktywne w okresie wiosennym i letnim, kiedy atakują drzewne parki, a także gatunki drzew powszechnie występujące w przydomowych ogródkach. Przyczyniają się do zdeformowania młodych liści i pędów. Mogą również przenosić na roślinę choroby wirusowe, co prowadzi do trwałej choroby, niedającej się wyleczyć, a zainfekowaną roślinę można potem tylko spalić.
b) Chrząszcz – szkodnik drzew
Popularnym szkodnikiem drzew jest również chrząszcz, który w naszym kraju występuje w odmianie rynnica topolówka i hurmak olchowiec. Szczególnie niebezpieczne są larwy tych owadów, które żywią się liśćmi drzew, wygryzając ich miękisz oraz skórki, co w efekcie prowadzi do wysychania liści. Niebezpieczne jest także działanie pędraków ukrytych w glebie, które prowadzą do więdnięcia roślin. Z kolei osobniki dorosłe szczególnie upodobały sobie wierzby i topole, wgryzają się w liście w nieregularny sposób, co prowadzi do uszkodzenia ich struktury. Na niszczycielskie działanie chrząszczy są w największym stopniu narażone młode drzewa.
c) Szrotówek kasztanowcowiaczek
Niewielkich rozmiarów motyl atakuje różne gatunki drzew, jednak wyjątkowo upodobał sobie kasztanowca białego, chociaż może występować również na innych odmianach kasztanowców oraz na klonie i jaworze. Larwy atakują liście na początku maja, aby żerować na nich przez około miesiąc. Mogą doprowadzić do całkowitego zniszczenia liści, które odpadają. Sukcesywne ataki na drzewo prowadzą do osłabienia jego struktury, a w efekcie ubumarcia. Sposobem na pozbycie się tego szkodnika drzew jest regularne grabienie liści, ponieważ w nich zimują larwy.
Szkodniki drzew iglastych
a) Borecznik rudy
Jest to owad, który występuje w lasach wyżynnych i szczególnie upodobał sobie sosnę, w zwłaszcza jej następujące odmiany:
- kosodrzewina
- limba
- wejmutka
- sosna górska
- sosna czarna
Narażone na jego działanie są drzewa znajdujące się na terenach dobrze nasłonecznionych i w miejscach, gdzie nie rośnie wiele innych gatunków. Początkowo rozpoczyna żerowanie od górnych partii igieł, aby z czasem ogołocić z nich całe pędy. Skutkiem są osłabione drzewa, które nie mogą się prawidłowo rozwijać. Można walczyć z tym szkodnikiem za pomocą preparatów przeciwwirusowych.
b) Przędziorek sosnowiec
Ten szkodnik to niewielki pajęczak, pasożyt drzew, zauważalny gołym okiem. Może atakować wiele odmian krzewów i drzew iglastych, jednak do jego ulubionych należy świerk (biały i pospolity), a także jałowce, jodły koreańskie i cyprysiki. Powoduje on, że igły początkowo przybierają żółtą barwę, następnie stają się brązowe, aby w końcu całkowicie wypaść.
Nietrudno zauważyć tego szkodnika drzew, ponieważ na zaatakowanych drzewach widoczne są niewielkie pajęczyny, a na igłach można zaobserwować drobne jajeczka w bursztynowym kolorze. Proces zwalczania tego pajęczaka jest dosyć skomplikowany, ponieważ długi cykl rozwojowy powoduje, że na jednym drzewie mogą być obecne zarówno jaja, larwy, jak i osobniki dorosłe. Dodatkowo, pajęczyny wytworzone przez tego szkodnika stanowią dla niego warstwę ochronną. Opryski należy rozpocząć zatem przed wykluciem się larw z jaj, czyli na przełomie maja i czerwca.
c) Brudnica mniszka
Jest to motyl, którego larwy tworzą na powierzchni liści tzw. lusterka, czyli swoje skupiska. Żeruje na różnych gatunkach krzewów i drzew, jednak szczególnie lubi sosny i świerki. Szacuje się, że jedna gąsienica potrafi w ciągu swojego życia zniszczyć nawet 1000 igieł świerka lub 300 igieł sosny. Kiedy owadów tych jest bardzo dużo, potrafią zniszczyć uprawy do tego stopnia, że pozostawiają po sobie gołożery, czyli drzewa zupełnie pozbawione igieł. Takie rośliny mają bardzo małe szanse na ponowne odrodzenie się.